Maartensdijk

Maartensdijk

Maartensdijk:

- Maartensdijk is een dorp in de provincie Utrecht, in de streek Utrechtse Heuvelrug, gemeente De Bilt. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2000.
- Wapen van de voormalige gemeente Maartensdijk.
- Onder het dorp Maartensdijk valt ook de buurtschap Achterwetering.
- Onder Maartensdijk viel vanouds ook de buurtschap Steijnenburg (ook wel Steinenburg). Deze meest zuidelijke buurtschap van de gemeente Maartensdijk liep van de huidige Utrechtse Biltstraat in het W tot villa Steijnenburg in het O. Deze villa is in 1903 gesloopt en vervangen door een aantal woningen. De buurtschap is bij de grenscorrecties van 1954 in deze regio, met op dat moment 361 inwoners, overgegaan naar de gemeente Utrecht.

Naam
Oudere vermeldingen
Oostveen, 1219 (in) Veno, 1394 Sinte Martynsdijck, 1504 Sunte Mertijns dijck, 1521 kopie sunte Martynsdijck.
Naamsverklaring
Genoemd naar Sint Maarten (316-397), beschermheilige van de verdrukten. Hij gold als de nationale heilige van de Franken en de naam wijst soms op vroegere Frankische invloed(1).

Ligging
Maartensdijk ligt NO van Utrecht, NW van De Bilt en Bilthoven en grenst in het W aan de A27.

Statistische gegevens
- In 1840 had de gemeente Maartensdijk 283 huizen met 1.556 inwoners, verdeeld in dorp Maartensdijk 132/767 (= huizen/inwoners) met de buurtschappen Achterwetering 21/121, Nieuwe Wetering 14/65 en Groenekan 41/237 en dorp Blauwkapel 57/267 met de buurtschappen Biltstraat 12/64 en Zwarte Water 6/35 (het dorp Hollandsche Rading bestond toen nog niet).
- In 1954 is een Z puntje van de gemeente Maartensdijk overgegaan naar de gemeente De Bilt (zie verder bij Status) en een ZW gedeelte naar de gemeente Utrecht. Dat deel had op dat moment 7.317 inwoners. Het betrof het deel met het dorpje Blauwkapel, de wijk Tuindorp en het deel waar later (een deel van) de Utrechtse wijk Overvecht is gerealiseerd.
- Per 1-7-1957 is de gemeente Maartensdijk vergroot met een groot deel van de gemeente Westbroek (zijnde het dorp met omgeving), met 1.150 inwoners.
- In 2001 is de gemeente Maartensdijk opgeheven en opgegaan in de gemeente De Bilt met 3.666 huizen en 9.585 inwoners op een oppervlakte van 3.968 hectare.
- Tegenwoordig heeft het dorp Maartensdijk ca. 2.200 huizen met ca. 5.500 inwoners.

Geschiedenis
Maartensdijk is ontstaan in een groot veengebied tussen het Gooi en de Utrechtse Vecht, dat het Oostveen werd genoemd. In 1405 duikt de naam (Sint) Maartensdijk voor het eerst op, als deze dijk in het Oostveen wordt aangelegd, een zogenaamde dwarsdijk of ontginningsas. Langs de noordzijde van de dijk is toen tevens een ontwateringssloot aangelegd, die het water vanaf de Utrechtse Heuvelrug in westelijke richting afvoert. Deze sloot ligt er nu nog.. De nederzetting die er in de volgende eeuwen omheen groeide, kreeg uiteindelijk dezelfde naam als deze dijk. De gemeente Maartensdijk omvatte aanvankelijk vrijwel het gehele Oostveen.

Oorspronkelijk was Maartensdijk een lintdorp langs de Dorpsweg (de aanvankelijke Maartensdijk, tot in de eerste helft van de 20e eeuw Kerkstraat, en sinds die tijd pas Dorpsweg geheten). Later is het dorp sterk in zuidelijke richting uitgebreid, waardoor het zijn lintvorm heeft verloren.

Als u zich nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Maartensdijk, kunt u terecht bij Historische Vereniging Maartensdijk.

Bezienswaardigheden
- Maartensdijk heeft 33 rijksmonumenten (er staan er 47 op de lijst, maar molen Geesina en Fort Ruigenhoek, die alleen al voor 13 rijksmonumenten telt, bevinden zich in Groenekan en niet in Maartensdijk).
- Hervormde kerk.
- Voormalig gemeentehuis.
- Brandweerkazerne.
- Buitenplaats Rustenhoven.
- Buitenplaats Eyckenstein.
- Stuwen.
- Betonnen 'Gotische bogen' aan de spoorlijn Utrecht-Hilversum.
- Aan weerszijden van de Dorpsweg zijn tussen de nieuwere huizen nog vele oude boerderijen te vinden.

Category:

Attractions/things to do